Kişinin yasevimliığı topluluk içinde değeri olan , kudret, çizi ve özge davranış biçimlerini geliştirdiği proseslerin tübaşöğretmen.
Yetişek, önceden saptanmış esaslara bakarak insanoğluın davranışlarında belli gelişmeler esenlamaya yarayan planlı etkiler sürecidir.
Yetişek; ferdin davranışlarındaki yaşantısı yoluyla kasıtlı olarak ve isteyerek değişlemme meydana getirme sürecidir.
Görüldüğü gibi eğitimin bir çok tanımı binalabilmektedir. Ancak, hasetmüzde çoğunlukla tercih edilen tanım:
“Kişinin davranışında, kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak matlup yönde( eğitimin fakatçlarına elverişli ) değişlemme meydana getirme sürecidir.” Şeklindedir.
Bu aşinalık bakarak;
· Yetişek bir prosestir.
· Yetişek sürecinde, ferdin davranışlarının matlup yönde değişlemtirilmesi fakatçlanmaktadır.
· Davranışlarındaki değişlemme kasıtlı olarak gerçekleştirilmektedir.
· Yetişek sürecinde ferdin kendi yaşantıları esastır.
EĞİTİMİN SÜRECİ
Eğitimin üç baş öğesi vardır.
1. Ammaç
2. Öğretme ve öğrenme etkinlikleri
3. Değerlendirmeler
Yetişek fakatçla adım atar, öğretme-öğrenme etkinlikleriyle devam değer ve yorum ile son bulur. Sürecin bu mantığı parçalanmamış kültürler muhtevain özdeşdır. Ammaçların içinde ne olduğu ve öğrenme muhtevain kullanılan öğretme şekilleri kültürden kültüre bakarak değişlemebilir, ancak sürecin doğası değişlemmez.
Yetişek kapsamı ve tanımlanması açısından çok geniş bir kavramdır. Gün boyunca biröte filozof ve pedagog, eğitimin ne başüstüneğuna üstüne farklı farklı tanımlamalarda bulunmuştur. Günümüzde ise eğitimin kabul edilen ölçünlü tanımı şudur: Yetişek, ferdin davranışlarında kendi yaşantıları yoluyla kasıtlı olarak istendik davranış değişlemikliği meydana getirme sürecidir. Bu tanımlama ekseninde eğitimin umumi hatları çizilebilir. Bu tanımlamanın içinde eğitime üstüne temelı önemli kavramlar vardır. Özellikle “kendi yaşantıları yoluyla”, “kasıtlı olarak”, “istendik davranış değişlemikliği” ve “süreç” gibi kelimeler eğitimin anne taşlarıdır.
Yetişek, adam muhtevain hayat boyu devam eden bir prosestir ve davranışlarda tadil meydana getirir. Bu davranış değişimleri ise ferdin kendi tecrübelerine dayanır. Davranış değişimleri istendik yani beklentilere ve hedeflere elverişli olabileceği gibi istenmedik yönde de gelişebilir. Yetişek sürecinin işlemletilmesi ise kasıtlı yani programlı ve programlı olabileceği gibi gelişigüzel de kabil. Kasıtlı olarak yapılan eğitime formal terbiye, gelişigüzel yapılan eğitime ise informal terbiye denir. Daha açıklayıcı bir örnek verirsek ekol, dershane, terbiye merkezleri gibi mekânlarda verilen terbiye formal; ferdin kendi çevresinden edindiği ve planlı programlı sıfır terbiye ise informal eğitidir. Yani terbiye yalnızca okullardaki öğrenmelerle sınırlı değildir.
Yetişek Türleri
Yetişek türlerine bakarak sınıflandırıldığında formal ve informal terbiye yapmak üzere dü tür ortaya çıkar. Formal terbiye okullarda ya da kurumlarda belli bir maksat ve izlence çerçevesinde gerçekleştirilir ve bu terbiye tipinin belli bir amacı vardır. Bu düzende terbiye süreci idari bir ekip ve eğitmenler tarafından planlanır. İnformal terbiye ise otomatik gelişen hesapsız ve programsız yapılan eğitimdir ki can bu eğitimi içtimai çevresinden gizil olarak edilir.
Yetişek Sistemi
Yetişek, bir sistem olarak ele kızılındığında ise terbiye sisteminin üç baş ögesi bulunmaktadır: Bunlar kaynaklar, prosesler ve çıktılardır. Kök; eğitimin beslendiği öğretmen, öğrenci, bina, tesisat, maliyet, personel gibi fiziki unsurlardır. Süreç; ekol içinde meydana gelen dersler, öğrenme yaşantıları ve ibret aktiviteleridir. Çıktılar ise bireyde marifet, yeterlilik, bitirme, sınav özetları gibi matlup davranış değişlemiklikleridir.